Ο Πανναυπακτιακός αγώνας για την διατήρηση του τμήματος του Τ.Ε.Ι. στην Ναύπακτο, ο οποίος σφυρηλατήθηκε μέσα σε ένα κλίμα αδιάρρηκτης ενότητας όλων των παραγόντων, έφερε θετικούς καρπούς. Όπως η ίδρυσή του ήταν καρπός συλλογικής προσπάθειας, έτσι και η διατήρησή του είναι καρπός αυτής της προσπάθειας.
Κατά τον σχηματισμό και την εκδήλωση αυτής της προσπάθειας πολλοί συνέβαλαν, άλλοι περισσότερο και άλλοι λιγότερο. Έτσι γίνεται πάντοτε σε συλλογικούς αγώνες. Όμως, εάν δεν υπήρχαν ορισμένα δεδομένα, κανένας δεν θα μπορούσε να εξασφαλίσει το Τ.Ε.Ι. Η διάθεση των κτιριών του Αντιρρίου με ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ήταν καθοριστική. Χωρίς αυτή καμία παρέμβαση δεν θα το έσωζε.
Άλλωστε το μείζον, που ήταν η διάσωση της αυτοτέλειας του Τ.Ε.Ι. Μεσολογγίου, δεν έγινε κατορθωτό παρά τις αντιδράσεις. Αυτά για την ιστορία.
Τώρα βρισκόμαστε μπροστά σ' ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα. Κατά τον εκκολαπτόμενο νέο οργανισμό του Υπουργείου Πολιτισμού επαναφέρεται η άποψη της ενοποίησης των Εφορειών Αρχαιοτήτων σε μια, η οποία θα εδρεύει στην πρωτεύουσα της Περιφερειακής Ενότητας (Νομός).
Οι Εφορείες Κλασικών και Βυζαντινών Αρχαιοτήτων έχουν διαφορετικό αντικείμενο και γι' αυτό μέχρι τώρα διακρίνονται. Ο μόνος ορατός λόγος είναι ο οικονομικός. Αλλά και τούτος, εάν εξετάσουμε όλες τις παραμέτρους, δεν ισχύει.
Έχουμε ξαναγράψει ότι η Ναύπακτος προτάθηκε από το ίδιο το Υπουργείο Πολιτισμού ως έδρα της Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και τούτο δεν ήταν προϊόν ρουσφετολογικής συναλλαγής.
Η Ναύπακτος είναι βυζαντινή πρωτεύουσα με πολλά βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία. Άρα η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων βρίσκεται μέσα σ' ένα ιδανικό περιβάλλον. Επίσης, η Ναύπακτος είναι μια δυναμικά αναπτυσσόμενη πόλη και χρειάζεται την ύπαρξη αρχαιολογικών κλιμακίων σε καθημερινή βάση. Άρα, εάν η έδρα μεταφερθεί στο Μεσολόγγι η μετακίνηση θα μειώσει τις δαπάνες ή θα τις επαυξήσει; Σήμερα η Εφορεία στεγάζεται σ' ένα ιδιόκτητο αρχοντικό, το «Τζαβελαίικο», το οποίο θα εγκαταλειφθεί και θα μεταφερθεί σε ενοίκιο. Έτσι θα μειωθούν οι δαπάνες;
Το μόνο που θα κερδηθεί είναι η μείωση του αριθμού των Εφόρων Αρχαιοτήτων, αλλά τούτο μήπως θα έχει επιπτώσεις στην παρακολούθηση και διαχείριση του επιστημονικού αρχαιολογικού έργου; Και αυτό είναι μια σημαντική παράμετρος που πρέπει να μελετηθεί.
Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε και πολλά άλλα για τη διατήρηση της Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων στη Ναύπακτο, αλλά όλα αυτά τα έχουμε αναφέρει στον πολυετή αγώνα για την ίδρυση της Εφορείας στη Ναύπακτο και είναι γνωστά.
Όλοι οι φορείς που αγωνίσθηκαν για το Τ.Ε.Ι. ας επαγρυπνούν και ας αγωνισθούν για την διατήρηση της 22ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων στη Ναύπακτο, έδρα Θέματος (Περιφέρειας) και Μητρόπολη με δέκα Επισκοπές που έφταναν μέχρι τη Βόρεια Ήπειρο κατά τη Βυζαντινή Περίοδο.
Η παρουσία της Εφορείας είναι σημαντική και δημιουργική. Η Ναύπακτος μόνο ωφέλεια έχει από την παραμονή της στην πόλη μας.
Σε περίπτωση που το Υπουργείο Πολιτισμού, παρά τις ενστάσεις των αρχαιολόγων, επιμείνει στην ενοποίηση των υπηρεσιών, τότε πρέπει να διεκδικήσουμε σθεναρά το Τμήμα ή Επιμελητεία για τα Βυζαντινά να παραμείνει στη Ναύπακτο. Αυτό πρέπει να είναι η τελευταία μας υποχώρηση.