Η Εποχή του Χαλκού (3200-1100 π.Χ.) και ειδικότερα η μυκηναϊκή περίοδος είναι εποχή ακμής για την περιοχή. Αντιπροσωπευτικές θέσεις της Πρωτοελλαδικής περιόδου είναι ο βυθισμένος οικισμός στο Πλατυγιάλι Αστακού (2600-2200 π.Χ.) και ο τύμβος στο Λουτράκι της Κατούνας (2200-2000 π.Χ.), ενώ της Μεσοελλαδικής ο οικισμός του Θέρμου με συνεχή κατοίκηση έως τα ύστερα μυκηναϊκά χρόνια (τέλη 17ου - 11ος αι. π.Χ.), καθώς επίσης εγκαταστάσεις στην περιοχή της Ναυπάκτου, στη Γαβρολίμνη και στη Λαγκάδα Λεπενούς.
Στη Μυκηναϊκή περίοδο εκτός από τον σημαντικό οικισμό του Θέρμου, νέες θέσεις έχουν έλθει πρόσφατα στο φως στο Αγγελόκαστρο και στη Λαγκάδα Λεπενούς, ενώ το σύνολο των μέχρι σήμερα γνωστών θολωτών τάφων ξεπερνά τους έντεκα.
Κιβωτιόσχημος τάφος της Υπομυκηναϊκής περιόδου (τέλη 11ου αι. π.Χ.) στον Κουβαρά Φυτειών περιείχε πλουσιότατα και πολύτιμα ευρήματα. Στους επόμενους αιώνες (10ος - 8ος αι. π.Χ.) εμφανίζονται διάσπαρτοι μικροί οικισμοί που κατοικούνται από τοπικές ομάδες ή φυλές. Το γεγονός αυτό σχετίζεται με τις μετακινήσεις των ελληνικών φύλων. Ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο οικισμός του Θέρμου, το πρωτογεωμετρικό νεκροταφείο της περιοχής της Σταμνάς και άλλες θέσεις στη νότια παράλια ακτή και γύρω από τη λίμνη Τριχωνίδα, καθώς και σε περιοχές της κοιλάδας του κάτω ρου του Αχελώου.
Την εποχή του πρώτου αποικισμού (7ος αι. π.Χ.) ιδρύονται οι Κορινθιακές αποικίες Ανακτόριο και Σόλλιο με φανερή την επίδραση της Κορίνθου στην περιοχή. Από τα τέλη του 7ου αι. - αρχές 6ου αι. π.Χ. κτίζονται οι πρώτοι ναοί στα μεγάλα ιερά (Άκτιο, Θέρμος, Καλυδώνα).
Στην κλασική εποχή και ήδη από τα τέλη του 5ου αι. π.Χ. η Ακαρνανία είναι μια ισχυρή περιοχή.
Οι περισσότερες πόλεις της είναι οργανωμένες ως αστικά κέντρα και διαθέτουν εκτεταμένες και επιβλητικές οχυρώσεις (Οινιάδες, Αλυζία, Ανακτόριο, Αμφιλοχικό Άργος, Αστακός, Εχίνος, Θύρρειο, Κόροντα, Μητρόπολη, Στράτος, Σαυρία, Πάλαιρος, Τορύβεια, Φοιτίες, Λιμναία). Κατά τον 4ο και 3ο αι. π.Χ. η περιοχή ανθεί και οι πόλεις κόβουν δικά τους νομίσματα.
Το Κοινό των Ακαρνάνων έχει συσταθεί πριν το 400 π.Χ. Οι Αιτωλοί τον 5ο αι. π.Χ. κατοικούν ακόμη σε κώμες και είναι οργανωμένοι φυλετικά. Μόλις τον 4ο αι. π.Χ. διαμορφώνονται αυτόνομα οικιστικά κέντρα με ένα κεντρικό οχυρωμένο πυρήνα. Το Κοινό των Αιτωλών εμφανίζεται στις αρχές του 4ου αι., σταδιακά αποκτά δύναμη που την οφείλει στην απόκρουση των Γαλατών το 279 π.Χ. και φτάνει στην αποκορύφωσή της τον 3ο αι. Οι 4ος και 3ος αι. είναι επίσης εποχή ακμής για την Αιτωλία.
Στην παραλιακή ζώνη ανθούν οι Ναύπακτος, Μακύνεια, Χαλκίδα, Καλυδώνα. Αλίκυρνα, Πλευρώνα, Αρσινόη, Λυσιμάχεια, Αγρίνιο και στην ορεινή ενδοχώρα οι πόλεις Θέστιο, Βουκάτιο, Φίστυο, Φύταιο, Τριχόνειο, Άκραι, Μέταπα, Παμφία).